定量构效关系方法学习探索:以钴卟啉活化氧气为例

张学鹏 龙宇驰 潘禹澍 王继顶 白宝钰 丁瑞

引用本文: 张学鹏, 龙宇驰, 潘禹澍, 王继顶, 白宝钰, 丁瑞. 定量构效关系方法学习探索:以钴卟啉活化氧气为例[J]. 大学化学, 2025, 40(8): 345-359. doi: 10.12461/PKU.DXHX202410107 shu
Citation:  Xue-Peng Zhang,  Yuchi Long,  Yushu Pan,  Jiding Wang,  Baoyu Bai,  Rui Ding. 定量构效关系方法学习探索:以钴卟啉活化氧气为例[J]. University Chemistry, 2025, 40(8): 345-359. doi: 10.12461/PKU.DXHX202410107 shu

定量构效关系方法学习探索:以钴卟啉活化氧气为例

    通讯作者: 张学鹏,Email: zhangxp@snnu.edu.cn
  • 基金项目:

    国家自然科学基金(22003036)

摘要: 金属卟啉配合物由于在氧气还原反应中具有优异的催化活性以及良好的反应选择性,受到了人们的广泛关注。但是,常规的实验合成表征或高精度量化计算较难大批量研究其取代基效应。为此,本文基于定量构效关系(QSAR)方法,利用Chem3D、Gaussian等软件计算了不同取代基钴卟啉配合物的拓扑参数、量化参数,并结合现有物化参数用SPSS进行相关性分析,可以快速筛选出影响钴卟啉活化氧气分子的特征描述符。并且,本文进一步采用逐步回归分析得到了多元回归方程,其具有较好的拟合优度以及泛化能力。本文详细阐述了QSAR中代表性描述符的计算与采集,并展示了常用的相关性分析与回归分析过程,旨在帮助学生自学Chem3D、Gaussian、SPSS等软件,且可以有效提高学生在分子建模、计算化学、统计学软件等方面的实际操作能力以及数据分析和处理能力。

English

    1. [1]

      赵苹苹, 胡锴, 蔡苹, 程功臻. 大学化学, 2019, 34 (5), 33.

    2. [2]

      Zhang, X.-P.; Chandra, A.; Lee, Y.-M.; Cao, R.; Ray, K.; Nam, W. Chem. Soc. Rev. 2021, 50 (8), 4804.Zhang, X.-P.; Chandra, A.; Lee, Y.-M.; Cao, R.; Ray, K.; Nam, W. Chem. Soc. Rev. 2021, 50 (8), 4804.

    3. [3]

      Zhang, W.; Lai, W.; Cao, R. Chem. Rev. 2017, 117 (4), 3717.Zhang, W.; Lai, W.; Cao, R. Chem. Rev. 2017, 117 (4), 3717.

    4. [4]

      姜建壮, 吴基培, 谢经雷. 大学化学, 1998, 13 (4), 6.

    5. [5]

      姜建壮, 吴基培, 杜大明, 孙思修. 大学化学, 1999, 14 (2), 5.

    6. [6]

      江国防, 田渊, 郭灿城. 大学化学, 2011, 26 (2), 1.

    7. [7]

      邱晓航, 王竞依, 潘雨辰, 蒙嘉麟, 任红霞. 大学化学, 2015, 30 (2), 6.

    8. [8]

      南志祥, 李珺, 张逢星, 白银娟. 大学化学, 2017, 32 (4), 46.

    9. [9]

      黄宝磊, 孙昊, 李欣烨, 范雨亭, 陶涛. 大学化学, 2021, 36 (8), 2009060.

    10. [10]

      Su, B.; Hatay, I.; Trojánek, A.; Samec, Z.; Khoury, T.; Gros, C. P.; Barbe, J.-M.; Daina, A.; Carrupt, P.-A.; Girault, H. H. J. Am. Chem. Soc. 2010, 132 (8), 2655.Su, B.; Hatay, I.; Trojánek, A.; Samec, Z.; Khoury, T.; Gros, C. P.; Barbe, J.-M.; Daina, A.; Carrupt, P.-A.; Girault, H. H. J. Am. Chem. Soc. 2010, 132 (8), 2655.

    11. [11]

      Steiger, B.; Anson, F. C. Inorg. Chem. 2000, 39 (20), 4579.Steiger, B.; Anson, F. C. Inorg. Chem. 2000, 39 (20), 4579.

    12. [12]

      Pegis, M. L.; Wise, C. F.; Martin, D. J.; Mayer, J. M. Chem. Rev. 2018, 118 (5), 2340.Pegis, M. L.; Wise, C. F.; Martin, D. J.; Mayer, J. M. Chem. Rev. 2018, 118 (5), 2340.

    13. [13]

      Danishuddin; Khan, A. U. Drug Discovery Today 2016, 21 (8), 1291.Danishuddin; Khan, A. U. Drug Discovery Today 2016, 21 (8), 1291.

    14. [14]

      王鹏. 定量构效关系及研究方法. 哈尔滨: 哈尔滨工业大学出版社, 2011: 22–76.

    15. [15]

      焦龙. 拓扑指数的应用: 烃类物质和持久性有机污染物的定量结构性质关系研究. 北京: 中国石化出版社, 2017: 1–100.

    16. [16]

      Free, S. M.; Wilson, J. W. J. Med. Chem. 1964, 7 (4), 395.Free, S. M.; Wilson, J. W. J. Med. Chem. 1964, 7 (4), 395.

    17. [17]

      徐宝峰. 化学教育(中英文), 1996, 17 (3), 4.

    18. [18]

      庞叔薇, 徐晓白. 大学化学, 2002, 17 (1), 1.

    19. [19]

      杨小弟, 崔世海, 毕树平. 大学化学, 2005, 20 (1), 35.

    20. [20]

      Yang, Q.; Li, Y.; Yang, J.-D.; Liu, Y.; Zhang, L.; Luo, S.; Cheng, J.-P. Angew. Chem. Int. Ed. 2020, 59 (43), 19282.Yang, Q.; Li, Y.; Yang, J.-D.; Liu, Y.; Zhang, L.; Luo, S.; Cheng, J.-P. Angew. Chem. Int. Ed. 2020, 59 (43), 19282.

    21. [21]

      Yang, W.; Ma, Z.; Yi, J.; Ahmed, S.; Sun, W.-H. J. Comput. Chem. 2019, 40 (13), 1374.Yang, W.; Ma, Z.; Yi, J.; Ahmed, S.; Sun, W.-H. J. Comput. Chem. 2019, 40 (13), 1374.

    22. [22]

      Buglak, A. A.; Filatov, M. A.; Hussain, M. A.; Sugimoto, M. J. Photochem. Photobiol. A 2020, 403, 112833.Buglak, A. A.; Filatov, M. A.; Hussain, M. A.; Sugimoto, M. J. Photochem. Photobiol. A 2020, 403, 112833.

    23. [23]

      戴猷元, 秦炜, 张瑾. 溶剂萃取体系定量结构-性质关系. 北京: 化学工业出版社, 2005: 9–73.

    24. [24]

      Todeschini, R.; Consonni, V. Molecular Descriptors for Chemoinformatics. John Wiley & Sons, Inc.: Hoboken, NJ, USA, 2009; pp. I–XLI.Todeschini, R.; Consonni, V. Molecular Descriptors for Chemoinformatics. John Wiley & Sons, Inc.: Hoboken, NJ, USA, 2009; pp. I–XLI.

    25. [25]

      Ertl, P.; Rohde, B.; Selzer, P. J. Med. Chem. 2000, 43 (20), 3714.Ertl, P.; Rohde, B.; Selzer, P. J. Med. Chem. 2000, 43 (20), 3714.

    26. [26]

      孟繁宗. 大学化学, 2002, 17 (6), 45.

    27. [27]

      冯长君. 大学化学, 1999, 14 (4), 47.

    28. [28]

      张洪斌. 大学化学, 1998, 13 (1), 19.

    29. [29]

      König, D. Theory of Finite and Infinite Graphs. Birkhäuser Boston: Boston, MA, USA, 1990; pp. 45–421.König, D. Theory of Finite and Infinite Graphs. Birkhäuser Boston: Boston, MA, USA, 1990; pp. 45–421.

    30. [30]

      Wiener, H. J. Am. Chem. Soc. 1947, 69 (1), 17.Wiener, H. J. Am. Chem. Soc. 1947, 69 (1), 17.

    31. [31]

      Balaban, A. T. J. Chem. Inf. Comput. Sci. 1992, 32 (1), 23.Balaban, A. T. J. Chem. Inf. Comput. Sci. 1992, 32 (1), 23.

    32. [32]

      Hall, L. H.; Kier, L. B. J. Mol. Graphics Modell. 2001, 20 (1), 4.Hall, L. H.; Kier, L. B. J. Mol. Graphics Modell. 2001, 20 (1), 4.

    33. [33]

      Schultz, H. P. J. Chem. Inf. Comput. Sci. 1989, 29 (3), 227.Schultz, H. P. J. Chem. Inf. Comput. Sci. 1989, 29 (3), 227.

    34. [34]

      Reed, A. E.; Weinstock, R. B.; Weinhold, F. J. Chem. Phys. 1985, 83 (2), 735.Reed, A. E.; Weinstock, R. B.; Weinhold, F. J. Chem. Phys. 1985, 83 (2), 735.

    35. [35]

      卢天, 陈飞武. 物理化学学报, 2012, 28 (1), 1.

    36. [36]

      Foster, J. P.; Weinhold, F. J. Am. Chem. Soc. 1980, 102 (24), 7211.Foster, J. P.; Weinhold, F. J. Am. Chem. Soc. 1980, 102 (24), 7211.

    37. [37]

      聂长明, 廖力夫. 计算化学. 北京: 北京理工大学出版社, 2010: 8–25.

    38. [38]

      何晓群, 刘文卿. 应用回归分析. 第3版. 北京: 中国人民大学出版社, 2011: 16–170.

    39. [39]

      Frisch, M. J.; Trucks, G. W.; Schlegel, H. B.; Scuseria, G. E.; Robb, M. A.; Cheeseman, J. R.; Scalmani, G.; Barone, V.; Petersson, G. A.; Nakatsuji, H.; et al. Gaussian 16, Rev. A.03; Gaussian Inc.: Wallingford, CT, USA, 2016.Frisch, M. J.; Trucks, G. W.; Schlegel, H. B.; Scuseria, G. E.; Robb, M. A.; Cheeseman, J. R.; Scalmani, G.; Barone, V.; Petersson, G. A.; Nakatsuji, H.; et al. Gaussian 16, Rev. A.03; Gaussian Inc.: Wallingford, CT, USA, 2016.

    40. [40]

      Hohenberg, P.; Kohn, W. Phys. Rev. 1964, 136 (3B), B864.Hohenberg, P.; Kohn, W. Phys. Rev. 1964, 136 (3B), B864.

    41. [41]

      Kohn, W.; Sham, L. J. Phys. Rev. 1965, 140 (4A), A1133.Kohn, W.; Sham, L. J. Phys. Rev. 1965, 140 (4A), A1133.

    42. [42]

      Calais, J.-L. Int. J. Quantum Chem. 1993, 47 (1), 101.Calais, J.-L. Int. J. Quantum Chem. 1993, 47 (1), 101.

    43. [43]

      Grimme, S.; Ehrlich, S.; Goerigk, L. J. Comput. Chem. 2011, 32 (7), 1456.Grimme, S.; Ehrlich, S.; Goerigk, L. J. Comput. Chem. 2011, 32 (7), 1456.

    44. [44]

      Stephens, P. J.; Devlin, F. J.; Chabalowski, C. F.; Frisch, M. J. J. Chem. Phys. 1994, 98 (45), 11623.Stephens, P. J.; Devlin, F. J.; Chabalowski, C. F.; Frisch, M. J. J. Chem. Phys. 1994, 98 (45), 11623.

    45. [45]

      Weigend, F.; Ahlrichs, R. Phys. Chem. Chem. Phys. 2005, 7 (18), 3297.Weigend, F.; Ahlrichs, R. Phys. Chem. Chem. Phys. 2005, 7 (18), 3297.

    46. [46]

      Marenich, A. V.; Cramer, C. J.; Truhlar, D. G. J. Phys. Chem. B 2009, 113 (18), 6378.Marenich, A. V.; Cramer, C. J.; Truhlar, D. G. J. Phys. Chem. B 2009, 113 (18), 6378.

    47. [47]

      Grimme, S.; Antony, J.; Ehrlich, S.; Krieg, H. J. Chem. Phys. 2010, 132 (15), 154104.Grimme, S.; Antony, J.; Ehrlich, S.; Krieg, H. J. Chem. Phys. 2010, 132 (15), 154104.

    48. [48]

      Zhao, Y.; Truhlar, D. G. Theor. Chem. Acc. 2008, 120 (1), 215.Zhao, Y.; Truhlar, D. G. Theor. Chem. Acc. 2008, 120 (1), 215.

    49. [49]

      Dennington, R. K. T.; Millam, J. GaussView Version 6; Semichem Inc.: Shawnee Mission, KS, USA, 2016.Dennington, R. K. T.; Millam, J. GaussView Version 6; Semichem Inc.: Shawnee Mission, KS, USA, 2016.

    50. [50]

      Irwin, J. J. J. Chem. Inf. Model. 2005, 45 (5), 1468.Irwin, J. J. J. Chem. Inf. Model. 2005, 45 (5), 1468.

    51. [51]

      IBM. SPSS Statistics 27; IBM Corp.: Armonk, NY, USA, 2020.IBM. SPSS Statistics 27; IBM Corp.: Armonk, NY, USA, 2020.

    52. [52]

      王亚妮, 张学鹏. 大学化学, 2023, 38 (2), 197.

    53. [53]

      Moltved, K. A.; Kepp, K. P. ChemPhysChem 2020, 21 (19), 2173.Moltved, K. A.; Kepp, K. P. ChemPhysChem 2020, 21 (19), 2173.

    54. [54]

      Consonni, V.; Ballabio, D.; Todeschini, R. J. Chem. Inf. Model. 2009, 49 (7), 1669.Consonni, V.; Ballabio, D.; Todeschini, R. J. Chem. Inf. Model. 2009, 49 (7), 1669.

  • 加载中
计量
  • PDF下载量:  0
  • 文章访问数:  34
  • HTML全文浏览量:  7
文章相关
  • 发布日期:  2025-03-21
  • 收稿日期:  2024-10-30
  • 修回日期:  2024-12-23
通讯作者: 陈斌, bchen63@163.com
  • 1. 

    沈阳化工大学材料科学与工程学院 沈阳 110142

  1. 本站搜索
  2. 百度学术搜索
  3. 万方数据库搜索
  4. CNKI搜索

/

返回文章